Γουέλφοι και Γιβελίνοι

Πολιτικές μερίδες, οι πιο ονομαστές στην ιστορία της μεσαιωνικής Ευρώπης. Πρωτοεμφανίστηκαν στη Γερμανία, όταν μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα Ερρίκου E’ της Φραγκονίας (1125), οι μεγάλοι εκκλησιαστικοί ηγέτες της χώρας, με την υποστήριξη του πάπα, ματαίωσαν την εκλογή του ανιψιού του Ερρίκου E’ του Φρειδερίκου της Σουηβίας-Χοχενστάουφεν (του λεγόμενου Μονόφθαλμου) και εξέλεξαν τον Λοθάριο του Σούπλιμπουργκ, δούκα της Σαξονίας. Άρχισε τότε στη Γερμανία ένας καθαρά δυναστικός αγώνας, μεταξύ των υποστηρικτών του Λοθαρίου και του Φρειδερίκου. Οι υποστηρικτές του πρώτου ονομάστηκαν Welfen (κατά την ιταλική παραφθορά quelfi),επειδή ο γενάρχης των αρχηγών τους, δουκών της Βαυαρίας, ονομαζόταν Welf.Οι υποστηρικτές του Φρειδερίκου ονομάστηκαν Weiblingen (κατά την ιταλική παραφθορά ghibellini),από τον πύργο του στο Weibling (Βυρτεμβέργη). Ακολούθησε μία δεκαετία εμφύλιου πολέμου. Ο Λοθάριος έγινε δούκας με την υποστήριξη του πάπα (1133), οι αντίπαλοι συμφιλιώθηκαν προσωρινά, μετά όμως ξανάρχισαν τον αγώνα, ώσπου ανέβηκε στον θρόνο ο Μπαρμπαρόσα (1152–1190), που συνδεόταν και με τις δύο παρατάξεις. Ο πόλεμος ξανάρχισε αργότερα με παρέμβαση και από τους πάπες, οι οποίοι υποστήριξαν τους Γουέλφους, για να καταλήξει στη συντριβή του οίκου της Σουηβίας (μαρτυρικός θάνατος του Κονράδου E’, το 1268) και των Γιβελίνων, την οποία ακολούθησε η διάλυση των Γουέλφων, που δεν είχαν πια λόγο ύπαρξης. Στην Ιταλία ονομάστηκαν Γουέλφοι οι υποστηρικτές της παπικής πολιτικής, και Γιβελίνοι οι αντίπαλοι του πάπα, οι οποίοι ευνοούσαν τα σχέδια του αυτοκράτορα. Τα κόμματα όμως αυτά δεν είχαν ιδεολογικό περιεχόμενο, αλλά εντελώς ιδιοτελείς σκοπούς, που διέφεραν μάλιστα από πόλη σε πόλη και από ηγεμόνα σε ηγεμόνα, ή εξέφραζαν οικογενειακούς ανταγωνισμούς. Μετά τα μέσα του 13ου αι., το κόμμα των Γουέλφων είχε μεγαλύτερη λαϊκή συμμετοχή, ενώ οι Γιβελίνοι παρέμειναν κυρίως κόμμα των ευγενών. Από τον 14o αι. έπαψε να υπάρχει κάθε ίχνος ιδεολογικού περιεχομένου. Ο Καστρούτσι Κατρακάκι, δούκας της Λούκα, που διετέλεσε αρχηγός των Γιβελίνων.